Advies Misselijkheid en overgeven bij zwangerschap

Wat kun je zelf doen? Acupressuur, leefstijl, eten en drinken.

Misselijkheid tijdens de zwangerschap komt veel voor: ongeveer 80% van de zwangere vrouwen heeft er op enig moment last van. Meestal tussen de 6de en de 16e week, waarbij de klachten vaak het hevigst zijn tussen week 8 en 12. Maar de variatie tussen vrouwen is enorm als het gaat over de duur, de timing, of de intensiteit van de klachten. Sommige vrouwen starten de dag met wat misselijkheid, terwijl anderen de gehele zwangerschap met regelmaat overgeven en moeten oppassen dat ze niet uitdrogen als gevolg daarvan. Zijn je klachten erg hevig? Dan heb je mogelijk “hyperemesis gravidarum” (ook wel bekend als HG). Gelukkig komt dit bij slechts 2% van de vrouwen voor. Twijfel je? Bezoek dan een arts!

Waarom ontstaat misselijkheid bij zwangerschap?
Dat is eigenlijk niet met zekerheid te zeggen, maar er zijn een aantal factoren bekend die de mate van misselijkheid beïnvloeden:
1) Hormonen. De snelle toename van zowel HCG als oestrogeen spelen een rol. Eind 2023 werd er nog een andere hormoonfactor bekend: “GDF15”. Dit wordt aangemaakt door de baby en beïnvloedt je hersenen, met name je hersenstam. En daar zit ook precies het centrum dat misselijkheid en overgeven reguleert…. Vrouwen die vóór de zwangerschap al redelijke hoeveelheden van dat hormoon in hun bloed hadden, krijgen minder last van misselijkheid. Het lijkt er dus op dat met name de stijging van dit hormoon een relatie heeft met de misselijkheid.
2) Psychologische factoren. Depressieve gevoelens (ook vóór de zwangerschap) kunnen zorgen voor meer, of het ontstaan van, misselijkheid. Ook moeheid vóór, of vroeg in de zwangerschap, versterkt het optreden van misselijkheid.
3) Als iemand besmet is met de bacterie die maagzweren veroorzaakt, Helicobacter Pylori, dan kan dat overgeven tijdens de zwangerschap veroorzaken. Dus niet zozeer de misselijkheid.

Wat zegt Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG) over misselijkheid bij zwangerschap?
Tijdens de zwangerschap vindt er grote verandering plaats, met name in de “Chong mai”. Dat is een zogenaamde wondermeridiaan die ook wel bekend staat als de “zee van bloed”. Deze Chong mai reguleert de bloedtoevoer naar de baarmoeder. Doordat deze moet veranderen in de zwangerschap, ontstaat er energie die als het ware ten onrechte naar boven schiet en daardoor misselijkheid en overgeven kan veroorzaken.
Vanuit de Chinese geneeskunde kun je zwangerschap zo ongeveer gelijkstellen aan topsport. Belangrijk is om goed voorbereid aan de start te verschijnen en er dient, zowel tijdens als na de zwangerschap, goed voor je gezorgd te worden (zowel door jezelf als door anderen!).

Wat kun je zelf doen, deel 1: Acupressuur
Bij acupressuur ga je eigenlijk zelf (of wellicht je partner?) acupunctuurpunten masseren. Het eerste punt dat je kan helpen is “P-6”. Dit punt ligt aan de binnenkant van je onderarm tussen de pezen, 3 vingers onder je pols. Plaats drie vingers (ringvinger, middelvinger en wijsvinger) dwars op de pols van je andere arm, met je ringvinger direct tegen de polsplooi aan.
Plaats daar je duim direct onder. Je voelt twee pezen en P-6 ligt daar tussenin. Masseer dit punt 2 tot 3 minuten met een licht draaiende beweging. Je mag het goed voelen, maar als het pijn doet druk je iets te hard. Doe hetzelfde bij je andere pols. Je kunt dit zo vaak doen als nodig is. Als de huid op de bedoelde plek beschadigd, rood of gezwollen is, kies dan de andere arm voor acupressuur. Bij de drogist zijn speciale polsbandjes te koop tegen misselijkheid (Google maar eens op “Sea band”). Aan de binnenkant daarvan zit een hard bolletje, dat een constante en zachte druk kan geven op P-6.

Andere punten die ook goed kunnen helpen:
Kid-27. Dit punt ligt onder je sleutelbeen, ongeveer 2 duimbreedtes uit het midden (gebruik je eigen duim!).

Kid-21. Dit punt ligt onder je ribbenboog, net buiten het midden. Verdeel de afstand tussen je navel en je borstbeen in 2. Vanaf dat onderste punt verdeel je de afstand tot je borstbeen nogmaals in 2 en ga je net een beetje uit het midden.

Kid-6. Dit punt ligt 1 duimbreedte recht onder het hoogste punt van je enkelbot aan de binnenzijde van je been. Je voelt daar 2 strengetjes-> Kid-6 ligt daar precies tussen!

Wat kun je zelf doen, deel 2: Leefstijl
Neem rust als je lichaam daarom vraagt. Echt. Ga eerder naar bed als je begint te knikkebollen, of pak een siësta in de middag. De veranderingen voor je lijf zijn enorm en kosten dus ook enorm veel energie! En je zag het al bij de oorzaken staan: vermoeidheid vergroot de misselijkheid. Je lichaam zal je dus dankbaar zijn. Veel “Westerse” vrouwen voelen zich bijvoorbeeld schuldig richting hun omgeving of werkgever als ze meer tijd voor zichzelf vragen. Maar draai het eens om: als je juist voldoende rust pakt, kun je op de momenten dat je er wél bent, beter functioneren.

Wat kun je zelf doen, deel 3: Eten en drinken
Sommige vrouwen vinden het lastig om steeds slokjes water te nemen tegen uitdroging. Kijk dan eens of een isotoon drankje wel lukt. Isotone drankjes bevatten evenveel suiker en zouten als onze lichaamseigen vloeistoffen. Sportdrankjes, karnemelk, maar ook soepen vallen onder deze categorie. Smaken en geuren kunnen lastig zijn in de zwangerschap, dus het kan even zoeken zijn tot je datgene hebt gevonden dat bij je past. Aardappelsoep schijnt erg veel vrouwen goed te bevallen (<- haha!).
Gevoeligheid voor geuren kan sowieso de misselijkheid aanwakkeren. Om dat tegen te gaan kun je bijvoorbeeld zorgen dat je een citroen bij je hebt. Zodra je iets smerigs ruikt dan wrijf (of kras je met je nagel) je over de schil en dan even snuffelen!
Je kunt natuurlijk ook een beetje citroensap in je water doen, om het beter te kunnen drinken. Ook gember en pepermunt helpen tegen misselijkheid, maar wist je dat je ook umeboshi pasta in gekookt water kunt gooien tegen misselijkheid? Umeboshi is een soort pruim.

En tenslotte: probeer heel regelmatig te eten, zodat je bloedsuikerspiegel gelijk blijft. Kies dan voor gezonde snacks (noten, rozijnen, beetje soep) in plaats van snelle suikers (snoep, koek, jus d’orange). Licht verteerbaar heeft de voorkeur: wat een 8 maanden oude baby eet, kan voor jou ook prima werken…

Bronnen:
Grooten IJ, Den Hollander WJ, Roseboom TJ, Kuipers EJ, Jaddoe VW, Gaillard R, Painter RC. Helicobacter pylori infection: a predictor of vomiting severity in pregnancy and adverse birth outcome. Am J Obstet Gynecol. 2017 May;216(5):512.e1-512.e9. doi: 10.1016/j.ajog.2017.01.042. Epub 2017 Feb 7.
Fejzo, M., Rocha, N., Cimino, I. et al. GDF15 linked to maternal risk of nausea and vomiting during pregnancy. Nature 625, 760–767 (2024). https://doi.org/10.1038/s41586-023-06921-9
Dekkers GWF, Broeren MAC, Truijens SEM, Kop WJ, Pop VJM. Hormonal and psychological factors in nausea and vomiting during pregnancy. Psychol Med. 2020 Jan;50(2):229-236. doi: 10.1017/S0033291718004105. Epub 2019 Jan 30.